Jaskra – jest chorobą, która stopniowo uszkadza nerw wzrokowy i doprowadza do osłabienia, a w efekcie też utraty wzroku. Główną wadą tej choroby jest fakt, że rozwija się ona powoli, nie dając przez długi czas objawów. Dlatego warto zdawać sobie sprawę z tego, jak powstaje ta choroba i u kogo może się pojawić.
Podejrzewasz u siebie objawy jaskry? Umów się na wizytę!
Jaskra - objawy
Jaskra rozwija się etapami w ciągu wielu lat, a osoba, u której to się dzieje, wcale nie jest świadoma rozwoju choroby. Głównym objawem jest stopniowe i bezbolesne zawężanie pola widzenia. Przez fakt, że proces ten występuje etapami i jest powolny, człowiek szybko adaptuje się do niego i długo nie jest w stanie zauważyć zmian. Zawężenie pola widzenia może objawiać się obijaniem się niekiedy o kanty ścian bądź mebli, a także o framugi drzwi. Przy zaniechaniu jakichkolwiek reakcji i prób leczenia jaskry, prowadzi to do całkowitej utraty wzroku.
Jaskra - rodzaje
Klasyfikacja jaskry jest niełatwa, ale upraszczając ten proces można wyróżnić jaskrę wrodzoną, pierwotną, wtórną, jaskrę otwartego i zamkniętego kąta i jaskrę normalnego ciśnienia.
Jaskra wrodzona występuje na skutek wad w budowie gałki ocznej, precyzyjniej mówiąc w obrębie kąta przesączania. Diagnozowana jest zazwyczaj u niemowląt i małych dzieci. Objawia się powiększeniem wymiarów gałki ocznej, co można zaobserwować szczególnie w przypadku jaskry jednostronnej.
Jaskra pierwotna ma nieznaną przyczynę, a wtórna rozwija się na skutek innych procesów patologicznych w oku.
Jaskra otwartego i zamkniętego kąta odnosi się do kąta przesączania. Mieści się on pomiędzy rogówką a tęczówką i jest miejscem odpływu cieczy wodnistej, produkowanej wewnątrz oka. Jeśli kąt ten się zatka, zatrzymuje się odpływ wspomnianej cieczy, na skutek czego gromadzi się ona we wnętrzu gałki ocznej. Wzrasta w efekcie ciśnienie wewnątrzgałkowe i uszkadza się nerw wzrokowy, a następnie rozwija się jaskra zamkniętego kąta.
Gdy ciśnienie wewnątrz gałki ocznej jest zbyt wysokie, prowadzi do rozwoju jaskry otwartego kąta. Powstaje na skutek takich chorób, jak cukrzyca, czy nadciśnienie tętnicze. Kąt przesączania jest tu szeroki, więc pozwala na odpływ cieczy wodnistej.
Jaskra normalnego ciśnienia jest wtedy, gdy pomimo ciśnienia wewnątrzgałkowego mieszczącego się w normie, występują zmiany w obrębie dna oka, nerwu wzrokowego lub w polu widzenia, które są charakterystyczne dla jaskry.
Wśród przyczyn powstawania jaskry można wyróżnić czynniki ryzyka jaskry pierwotnej otwartego i zamykającego się kąta.
W przypadku jaskry pierwotnej otwartego kąta czynnikami ryzyka są:
- rasa – najczęściej na jaskrę chorują Afroamerykanie,
- predyspozycje anatomiczne w postaci np. cienkiej rogówki,
- wiek – pole widzenia znacząco zawęża się aż ok. 7 razy częściej po 60. niż po 40. roku życia,
- płeć – na ten typ jaskry chorują częściej kobiety,
- obciążenie genetyczne – tj. występowanie choroby w rodzinie,
- zwiększony poziom ciśnienia wewnątrzgałkowego,
- krótkowzroczność,
- choroby naczyniowe typu cukrzyca, niskie ciśnienie bądź nadciśnienie tętnicze (szczególnie mowa tu o nocnych spadkach ciśnienia),
- zaburzenia gospodarki lipidowej (hipercholesterolemia i hiperlipidemia).
Wśród czynników ryzyka jaskry pierwotnej zamykającego się kąta wyróżnia się:
- rasa – najczęściej chorują Azjaci,
- predyspozycje anatomiczne, jak np. płytka komora przednia, niewielkie gałki oczne, mała średnica rogówki, zwiększona przednia krzywizna soczewki,
- wiek – rozwija się zwykle powyżej 4. roku życia,
- płeć – częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn,
- obciążenie genetyczne – występowanie choroby w rodzinie,
- nadwzroczność.
Jaskra - leczenie
Jaskra to choroba, którą leczy się różnie w zależności od jej rodzaju i nasilenia. Pierwszym wyborem są krople do oczu mające na celu obniżyć ciśnienie wewnątrzgałkowe poprzez hamowanie wydzielania się cieczy wodnistej albo zapewnienie jej możliwości przepływu. Krople do oczu na jaskrę mają jednak wiele skutków ubocznych, takich jak zaczerwienienie oczu, pieczenie i rozmazane widzenie. Jaskrę można leczyć również chirurgicznie, jednak jest to ostateczny krok.
Niezależnie od rodzaju choroby, należy regularnie kontrolować ciśnienie wewnątrzgałkowe co 2 miesiące i badać pole widzenia minimum 6 razy w ciągu pierwszych dwóch lat procesu leczenia. Wykonuje się także badanie OCT od 2 do 3 razy w roku w ciągu dwóch pierwszych lat terapii.
Jaskra to choroba, która im wcześniej jest wykryta, tym lepiej dla pacjenta. Dlatego żeby jej zapobiec należy regularnie kontrolować wzrok u okulisty. To właściwie jedyny sposób, żeby zapobiec rozwojowi jaskry i opóźnić proces uszkodzenia nerwu wzrokowego.
Jak często badać wzrok w kierunku jaskry?
- osoby, które ukończyły 40. rok życia i nie stwierdzono u nich jaskry powinny badać wzrok co 2 lata,
- osoby, które ukończyły 40. rok życia, i które mają podejrzenia występowania czynników ryzyka rozwoju jaskry powinny badać wzrok pod tym kątem co roku.
Diagnoza jaskry - badania
W celu wykrycia jaskry bada się dno oka, które określa wystąpienie zmian w okolicy nerwu wzrokowego. Mierzone jest również ciśnienie wewnątrzgałkowe (tonometria), kąt przesączania (gonioskopia pośrednia) oraz grubość rogówki (pachymetria). Kolejnym badaniem jest perymetria komputerowa, czyli pole widzenia.
Żeby zdiagnozować jaskrę wykonuje się również optyczną koherentną tomografię przedniego odcinka oka (w skrócie AS-OCT), co ma na celu ocenić struktury przedniego odcinka gałki ocznej. Kolejną rzeczą jest ocena grubości warstwy włókien nerwowych oraz kompleksu komórek zwojowych siatkówki dzięki optycznej koherentnej tomografii (w skrócie OCT).
Jaskra a zaćma
Zaćma to choroba, której efektem jest zmętnienie oka. Może być leczona jedynie operacyjnie, a nieleczona prowadzi do ślepoty. Zaćma może być także powikłaniem po jaskrze lub cukrzycy. Objawami zaćmy może być rozmyte widzenie, podwójne widzenie przy patrzeniu jednym okiem lub szybko postępująca krótkowzroczność. Nie występuje tu jednak ból w okolicy oczu.
Dokładne badanie pod kątem jaskry
Zapraszamy na konsultację i badanie pod kątem jaskry do naszych lekarzy okulistów w Centrum Medycznym Dąbrowskiego w Zgierzu. Nasi specjaliści wykonają dokładne badania, dzięki którym dowiesz się, czy masz podejrzenia jaskry.
